donderdag 14 maart 2013


Uitnodiging boekpresentatie 

Samen Bouwen 2.0

Op: woe 20 maart van 13.00u-17.00u

De bijeenkomst is kosteloos & bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is.
Op 20 maart a.s. vindt de boekpresentatie plaats van het recent verschenen boek: Samen bouwen 2.0. Visie en houding voor de sociale professional van de toekomst. De auteurs zijn docenten en onderzoekers van het domein Maatschappij en Recht (HvA): Anjo van Hout, Tanny Bakker, Kitty Felix, Rosalie Metze, Paulina Sedney & Leo Witte

Locatie: Hogeschool van Amsterdam, Auditorium Leeuwenburg (het gebouw achter het Amstelstation).

Tijd: 13.00u – 17.00u, met aansluitend een borrel

GEÏNTERESSEERD?
U kunt zich opgeven via onderstaande link en het uitgebreide programma vindt u daar ook:  http://www.hva.nl/kenniscentrum-dmr/evenementen/symposium-samen-bouwen-2-0/


woensdag 13 maart 2013

Bijeenkomst 'Who knows?!'

Niet alleen hebben wij in Amerika veel projecten en bijeenkomsten bezocht, in Nederland organiseren wij zelf ook nog wel eens wat. Eén van die bijeenkomsten was naar aanleiding van het begrippenkader 'Herstel, ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid' wat wij in het kader van het 'Who knows?!' project aan het maken zijn met onze partners. Hieronder een verslag van deze bijeenkomst, met dank aan Laura Vegter.

Op 7 februari trokken vele pioniers op het gebied van ervaringsdeskundigheid naar de Meevaart in Amsterdam Oost. Daar bood het RAAKproject Who Knows?! een symposium aan om samen dit nieuwe terrein verder in kaart te brengen. ‘De ervaringsdeskundige kan de kloof dichten’, was de centrale boodschap. Bezoekers Laura Vegter en Jamal Mechbal werden wijzer wat daar voor nodig is.

Max Huber warmde ons op met stellingen. Nummer een: ‘Niemand weet waar ervaringsdeskundigheid precies over gaat.’ Herkenbaar. En: ‘De ervaringsdeskundige is de nieuwe knuffelallochtoon.’ Daarmee was de zaal het grotendeels oneens. Alle reden dus om dit blijkbaar onduidelijke maar zinnige beroep deze middag verder te verkennen.

Hier begonnen we mee onder leiding van Martin Stam van de HvA. Zijn verhaal gaf inzicht in de twee werelden waartussen de ervaringsdeskundige een brugfunctie kan vervullen: de ‘systeemwereld’ en de ‘leefwereld’. Ervaringsdeskundigen staan in contact met de leefwereld van cliënten, waardoor ze inzicht hebben in wat er nodig is om vooruit te komen in het leven. Hulpverleners denken dit soms beter te weten, zonder te beseffen dat zij onderdeel uitmaken van een organisatie met bureaucratische protocollen – de systeemwereld. Een werkwijze waarbij minder wordt uitgegaan van planning en protocol, en meer van luisteren en leren, helpt om samen de juiste weg te vinden. De ervaringsdeskundige past hier prima als facilitator van deze ontwikkeling.

In België wordt de ervaringsdeskundige ook wel ‘de missing link’ genoemd tussen de twee voorgenoemde werelden. Het betrekken van ervaringsdeskundigen bij het maken van beleid wordt er essentieel geacht. Het is zelfs verplicht! ‘De revolutie komt uit België’, mompelde iemand achter mij. De ervaringsdeskundige fungeert in een betaalde functie als spiegel, om beleidsmakers en hulpverleners van een alwetende houding los te weken. ‘Worden wij zo geen onderdeel van de systeemwereld?’, was een begrijpelijke vraag vanuit de zaal. Inderdaad ligt de neiging op de loer om de taal van zorgprofessionals over te nemen, om als ervaringswerker serieus genomen te worden. Het ontwikkelen van een gevoeligheid voor taalgebruik kan dit risico van ‘protoprofessionalisering’ ondervangen.

In de pauze liep ik iemand tegen het lijf die het jammer vond dat zo weinig van haar collega’s aanwezig waren. ‘Zo blijf ik de enige die ziet dat het anders moet.’ Deze vraag – hoe nu de gewenste veranderingen door te voeren op de werkvloer – kwam in verschillende gedaanten terug in de door mij gevolgde workshop met Harrie van Haaster (IGPB) en Marion van Zetten (ervaringswerker bij Mentrum). ‘Hoe kom je als ervaringsdeskundige hulpverlener uit voor je ervaringen?’, hoorde ik. Of: ‘hoe houd je je missie vast als je maar met een of twee bent?’ Voor een verslag van de antwoorden die in deze workshop kwamen bovendrijven, verwijs ik naar de website Ervaringswijzer. De impressies van Jamal Mechbal, betrokken bij het Herstelbureau, van de workshop over herstel zijn daar ook te vinden.

Wat mij en anderen opviel aan het symposium, was de open en soepele sfeer. ‘Hier kan dat, maar nu moeten we het gaan doen in de buitenwereld’, besloot een workshopdeelnemer met een lichte zucht. Het project Who Knows?! wil daar met onderzoek en praktijkondersteuning een bijdrage aan leveren.

Dit verslag is eerder verschenen in de Who Knows?! nieuwsbrief, die hier te lezen is.

zaterdag 9 maart 2013


Not what’s wrong but …. what’s strong!


Aan het einde van onze reis heb ik de basiscursus WRAP (Wellness Recovery Action Plan) gevolgd tijdens de WRAP Around the World Conference. De kans getraind te worden in deze op herstelgerichte en regieversterkende methode kon ik natuurlijk niet onbenut laten. In totaal bestond de training uit vijf workshops die geleid werden door twee innemende ervaringsdeskundige facilitators van het Copeland Center: John en Gina. Twee personen die zelf langdurige ervaring hebben met ernstige psychiatrische klachten en WRAP.

Onze groep bestond uit een uiterst gevarieerd gezelschap. Zo zat ik bijvoorbeeld aan tafel met een vrolijke meneer die lange tijd dakloos is geweest en WRAP facilitator wil worden, een aardige maar gesloten mevrouw die verschillende malen opgenomen is geweest en er was een mevrouw die enthousiast meedeed maar constant zenuwachtig opstond en wegliep om daarna weer aan te schuiven. We gingen van start met het opstellen van een groepsovereenkomst. De vraag was: wat kan jij bijdragen aan deze bijeenkomst? Het gevoel van verbondenheid en onderling vertrouwen groeide doordat een ieder aangaf wat hij/ zij bereid was te doen voor deze groep waarvan de meesten elkaar niet kenden. 

Gina en John vertelden ons dan ook dat WRAP bijeenkomsten gebaseerd zijn op specifieke normen en waarden zoals gelijkwaardigheid en het belang van ervaringskennis. En dat WRAP uitgaat van een aantal krachtige kernconcepten die je nodig hebt om je eigen plan te maken: hoop, persoonlijke ontwikkeling, persoonlijke verantwoordelijkheid, voor jezelf opkomen en steun. We zijn uitgebreid ingegaan op wat deze concepten voor ons in het dagelijks leven betekenen. Wat betekent hoop voor jou? Wie gaf je steun en wie niet? Daarbij gaven ze veel voorbeelden over hoe zij deze concepten tegenkomen in hun leven.

WRAP gaat niet over wat er niet goed is of verkeerd met je gaat maar richt zich vooral op wat je sterk maakt. Het klinkt misschien vreemd, maar deze positieve insteek betekende een omslag in mijn denken. De training geeft een aanzet tot een zoektocht naar dat wat je als persoon nodig hebt om een zo’n prettig mogelijk leven te leiden. Je begint met het maken van een eigen Wellness Toolbox door onder andere opzoek te gaan naar voor jou betaalbare en makkelijk te realiseren manieren van genieten. Dat is voor iedereen weer anders; de een geniet van het nemen van een warm bad, de ander van het afspreken met vrienden, wandelen of het kijken naar tv. Bijzonder was dat geen enkel idee of voorgestelde aanpak verkeerd was. Mede door deze instelling begonnen steeds meer mensen open en eerlijk hun eigen ervaringen en ideeën te delen.

De training betekent ook hard werken. De nadruk ligt dan wel op geluksmakers, maar gaat ook in op de momenten waarop het minder goed gaat. En wat je nodig hebt om je dan weer wat beter te voelen. Samen met mijn tafel heb ik een actieplan gemaakt voor het moment waarop je het even wat rustiger aan moet doen. Wij kwamen onder andere op het idee om extra lekker eten te koken en die in te vriezen voor momenten waarop het een stuk minder gaat. Dan is het alleen maar een kwestie van ontdooien en opwarmen. Iets wat op zo’n moment al een hele opgave kan zijn. Verder hebben we besproken hoe je omgaat met crisissituaties, mocht een crisis niet voorkomen kunnen worden. Wat moet er geregeld worden? Wie past op de hond, betaalt je rekeningen?  Tenslotte wordt ingegaan op de periode na de crisis. Wanneer kunnen anderen door hebben dat het beter met je gaat, en wat wordt hier concreet voor afgesproken? Hoe en wanneer neem je de zorg van je hond weer op je bijvoorbeeld.


De basistraining geeft je handvatten om je eigen plan - na de training - verder uit te werken en ermee aan de slag te gaan. Het vormgeven van een WRAP is niet een eenmalige activiteit, het is een dynamisch, gecompliceerd  en langdurig proces. Na zo’n training ben je nog niet klaar met je WRAP, dan begint het pas. In Amerika organiseren sommige organisaties doorlopend WRAPgroepen zodat deelnemers  meerdere keren kunnen deelnemen om hun WRAP steeds verder vorm te geven. 

In Nederland beginnen we WRAP net te ontdekken. Eind 2011 haalde HEE en Phrenos de training naar Nederland (zie ook dit artikel uit MvG). Een eerste groep ervaringsdeskundige WRAP-facilitators heeft al WRAPgroepen begeleid binnen de GGZorganisatie waar ze werkzaam zijn. Een tweede groep is momenteel in training. Ik ben benieuwd of en hoe WRAP iets kan betekenen voor de Nederlandse situatie met name of mensen die worstelen met langdurig psychiatrische klachten hierdoor meer eigen regie kunnen voeren. 



Het volgen van de WRAP training was in ieder geval een bijzondere ervaring en een unieke gebeurtenis, mede doordat dit voor mij de eerste keer is dat ik een certificaat ontvang voor deelname aan een training geheel verzorgd door ervaringsdeskundigen!

dinsdag 5 maart 2013

What's going on with WRAP in the Netherlands?

Het laatste weekend van onze reis bezoeken we de 'WRAP around the world conference' in Oakland. Deze conferentie is bedoeld voor alle mensen over de hele wereld die betrokken zijn bij WRAP. Op de conferentie ontmoeten we inderdaad mensen van 'all around the world'; van Ghanezen tot Australiërs en van Schotten tot Japanners. Indrukwekkend om samen te komen met een internationale groep van zo'n zeshonderd mensen die allemaal bezig zijn met WRAP!


WRAP is de afkorting van 'Wellness Recovery Action Planning' en is een zelfmanagement tool die bij allerlei verschillende doelgroepen ingezet kan worden. WRAP is ontwikkeld door een groep cliënten,  met als leider Mary Ellen Copeland, die zich niet gehoord voelden in de psychiatrie. In Nederland wordt WRAP vooralsnog alleen in de GGZ gebruikt. Een WRAP maken houdt kort gezegd in dat een opschrijft wat je nodig hebt om een zo prettig mogelijk leven te kunnen leiden en wat je nodig hebt/wilt op het moment dat je toch in crisis raakt. Dit kan gaan over bepaalde medicatie die je niet wilt slikken, de plek waar je eventueel opgenomen zou willen worden etc. Je leert hoe je een eigen WRAP kan maken in een training die wordt gegeven door zogenaamde 'WRAPfacilitators'. Deze WRAPfacilitators zijn vaak, maar zeker niet altijd, ervaringsdeskundigen. In Nederland zijn alle WRAPfacilitators ervaringsdeskundigen.

Over het algemeen zijn de bezoekers van de conferentie zelf WRAPfacilitator maar er komen ook mensen die, net als wij, op een andere manier bij WRAPbetrokken zijn
Paulina, die zich in haar promotieonderzoek richt op WRAP in Nederland, geeft een workshop over de ontwikkelingen en bijbehorende vraagstukken rondom WRAP in Nederland.
De workshop vindt plaats op de laatste dag van de conferentie na de lunchpauze, dit geeft ons gelukkig wat tijd om alles klaar te zetten in het zaaltje waar Paulina haar workshop zal gaan geven. Vol spanning wachten we af wie er zullen aanschuiven om naar het Nederlandse verhaal over WRAP te luisteren. Langzaam druppelen de belangstellenden binnen, uiteindelijk hebben we een enthousiaste club met drie mensen uit Japan en een groepje mensen uit de States.

Na een korte voorstelronde begint Paulina met de aanleiding voor haar promotie onderzoek "Who knows?!" naar de inzet van WRAP in Nederland. Verschillende organisaties wilden onderzoek laten doen naar, en praktijken ontwikkelen omtrent  de inzet van ervaringsdeskundigheid in hun organisaties, de invoering van  WRAP is daar een onderdeel van. WRAP in Nederland is nog betrekkelijk nieuw. Vorig jaar zijn de eerste ervaringsdeskundigen getraind tot WRAPfacilitator, door WRAPtrainers uit de States en uit Schotland. Bij het invoeren van WRAP in Nederland zijn het kenniscentrum Phrenos en de HEE! beweging actief betrokken geweest, Marianne van Bakel en Dienke Boertien spelen hierbij een belangrijke rol.
De eerste WRAPgroepen  in Nederland draaien inmiddels. Daarnaast wordt er inmiddels alweer een nieuwe groep ervaringsdeskundigen getraind om WRAPfacilitator te worden. WRAP breidt zich dus uit in Nederland ! Het werken met een nieuwe tool als WRAP gaat echter niet zonder slag of stoot. Een aantal van de knelpunten die de ervaringsdeskundigen in Nederland ervaren rondom het werken met WRAP brengt Paulina in met als doel om met de aanwezigen ervaringen over deze knelpunten uit te wisselen.

De eerste stelling die wordt besproken is; 'WRAPfacilitators vinden het soms lastig om zich helemaal aan de waarden van WRAP te houden omdat zij werken binnen de kaders van het medisch model'.
Mensen uit de groep geven aan dat ze dit herkennen en dat het belangrijk is om in gesprek te blijven gaan met elkaar over hoe je de krachten en het gezonde deel van iemand centraal kan stellen i.p.v. te focussen op de diagnoses en ziekte. Daarnaast moet WRAP bekend worden binnen de  organisatie waar vanuit de trainingen gegeven worden. Er moeten gesprekken zijn tussen mensen die werken met WRAP en mensen die werken volgens het medisch model; 'this way they coexcist better!', aldus een van de deelnemers.

De volgende stelling is; 'Hoe betrek je professionals bij de WRAP?'
Hoe weet je bijvoorbeeld of de wensen die jij opneemt in je WRAP ten tijde van een crisis ook daadwerkelijk worden uitgevoerd door de betrokken hulpverleners?
Interessant is dat een deelnemer uit de staat Oklahoma vertelt dat een ondertekende WRAP daar  rechtsgeldig is. Een andere deelnemer brengt in dat zij haar WRAPcursisten adviseert om  betrokken hulpverleners de WRAP te laten ondertekenen.In sommige gevallen is het in de States zo dat de WRAP in je digitale dossier is opgenomen en dat alle hulpverleners die je dossier openen zien wat de wensen van die persoon zijn in tijden van crisis.

 Dit zijn allemaal interessante ideeen om over door te praten.... Jammer genoeg moeten we gezien de korte tijd; 50 minuten, die we hadden voor de workshop  tijdens een heel interessant gesprek toch gaan afronden. Het was erg interessant om met betrokkenen vanuit verschillende landen inhoudelijk op het werken met WRAP in te kunnen gaan. Er is zeer waardevolle input geleverd die de betrokkenen bij WRAP in Nederland mogelijk weer een stuk op weg helpen.